„Kilka lat temu olej arganowy, choć nie jest znany nawet w całym Maroku, trafił do najlepszych delikatesów Europy i stal sie bardzo modny. Dietetycy wyrażają sie o nim w samych superlatywach, kucharze nazywają go truflami czy kawiorem wśród olejów.

„Focus” nr 12 (123) grudzień 2005

OLEJ ARGANOWY – „PŁYNNE ZŁOTO BERBERÓW”

 

Olej arganowy (arganiowy) otrzymywany jest z nasion drzewa arganowego, występującego wyłącznie w południowej części Maroka. Jest nazywany „płynnym złotem” lub „złotem Berberów” i zaliczany do jednych z droższych olejów na świecie, głównie ze względu na jego ograniczoną dostępność oraz pracochłonny proces pozyskiwania.

 

 

Drzewo arganowe

 

Jest jednym z najstarszych drzew na Świecie. Jest mało znane poza Marokiem i nawet wielu Marokańczyków nie słyszało o nim, ponieważ rośnie tylko w południowej części kraju na terenach obejmujących 700,000-800,000 hektarów. Wewnątrz terenu, na którym rośnie argan, jest około 21 milionów drzew, które odgrywają ważną rolę w zachowaniu ekologicznej i ekonomicznej równowagi na tym terenie. Jednak w ciągu ostatnich 100 lat ponad 1/3 zasobów drzewa arganowego wymarła.

 

 

Drzewo arganowe rośnie w ekologicznie czystym środowisku na obszarze wpisanym w 1998 roku na listę rezerwatów biosferycznych UNESCO. Próby sadzenia drzew arganowych w innych krajach nie powiodły się.

 

Drzewo arganowe dorasta do 10 metrów wysokości, a korona drzewa posiada średnicę do 14 metrów. Drzewo arganowe (argania spinosa) jest idealnie przystosowane do ostrego klimatu suchego i ubogiego w sole mineralne. By drzewo mogło egzystować i owocować w warunkach pustynnych, musi posiadać korzenie sięgające wody gruntowej i tym właśnie szczyci się drzewo arganowe – jego korzenie dochodzą do 30 metrów głębokości w ziemi. Drzewo arganowe żyje i owocuje średnio 150-200 lat, dość często spotykane są egzemplarze około 400-letnie. Drzewo arganowe owocuje co drugi rok, a w latach szczególnie suchych robi sobie dodatkowo przerwy w owocowaniu.

 

Owoce i produkcja oleju

Owoc arganowy jest wielkości małej śliwki, żółtego koloru, a wewnątrz posiada gorzką masę z ok. 3 ziarnami orzecha. Skorupa orzecha arganowego jest 16 x twardsza od skorupy orzecha laskowego.

 

 

Żniwa na przestrzeni lipca, sierpnia i września są szczególnie ciężkie ze względu na najwyższe upały w tym okresie, a także na szczególne warunki zbierania orzechów arganowych i tłoczenie oleju. Drzewa arganowe nie są wstrząsane przez olbrzymie maszyny, ale przez kozy tam żyjące. Olbrzymie ilości owoców spadają samoczynnie na ziemię w momencie dojrzałości. Tłoczenie oleju należy do prac kobiecych w Maroku.

 

 

Produkcja oleju arganowego, która w większości nadal wykonywana jest metodami tradycyjnymi, jest długim procesem. Każdy orzech musi być otwarty, aby można było wyjąć ziarna i mówi się, że produkcja jednego litra oleju trwa około 20 godzin. Z jednego drzewa arganowego uzyskuje się około 30 kg owoców, a następnie z tej masy około 1 litr oleju. Szacuje się, że rocznie zbieranych jest około 350 tys. ton owoców i ok. 11ml. litrów oleju. W porównaniu,  oleju z oliwek rocznie uzyskuje się ok. 2,4 mlrd. litrów.

W ostatnich czasach zaczęto mechanicznie tłoczyć olej, co znacznie skróciło czas, jaki poświęcano na wyprodukowanie 1 litra oleju. Poza tym, podczas mechanicznego tłoczenia nie dodaje się już wody do oleju, dzięki czemu olej może być dłużej przechowywany. Najbardziej czasochłonne w procesie produkcyjnym rozbijanie orzechów nadal wykonywane jest ręcznie.

 

 

Zastosowanie oleju arganowego

 

Olej arganowy jest nieznacznie ciemniejszy niż olej z oliwek, z czerwonawym zabarwieniem. Nadaje się do spożycia jako dodatek i dressing do sałatek, jako marynata do mięs i innych produktów spożywczych, do gotowania i smażenia itd.

 

Olej arganowy jest olejem z pierwszego tłoczenia, tłoczony na zimno z najlepszych nasion. Jest bogaty w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe (ogółem 80%) i zawiera w przybliżeniu 46% kwasu oleinowego i 34% kwasu linolowego. Kwas linolowy jest podstawowym kwasem, który nie może być syntezowany przez nasze ciało i tym samym musi być składnikiem każdej diety. W przypadku oleju arganowego dominują jednonienasycone kwasy tłuszczowe, z kwasem Omega-6, lecz bez kwasu Omega-3, który także powinien być składnikiem naszej diety, dlatego też nie można ograniczać się do używania w kuchni tylko tego jednego oleju.

 

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe odpowiadają za obniżenie poziomu „złego cholesterolu”. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są ważne podczas budowy ścian komórkowych i produkcji leukocytów. Olej ten zawiera ponad 2 razy więcej witaminy E, niż oliwa z oliwek. Witamina E jest wspaniałym antyutleniaczem, neutralizującym wolne rodniki. Bogaty w przeciwutleniacze, glicerydy (95% to trójglicerydy) ma także właściwości przeciwzapalne. Może być używany, jako suplement diety.

Spożywanie oleju arganowego prowadzi do zwiększenia produkcji prostaglandyny 1 i prostaglandyny 3 –  hormonów, które wzmacniają układ immunologiczny, mają właściwości przeciwzapalne, a także wpływają na krzepliwość krwi. Dodatkowo stymulują działanie układu krążenia. Dieta bogata w kwasy linolowe i produkująca prostaglandynę jest polecana osobom z reumatyzmem i chorobami sercowo-naczyniowymi.

 

W medycynie naturalnej olej arganowy jest używany:

Zaleca się, by oleju arganowego nie używać do smażenia. Lepiej potrawy jest ugotować lub opiec na ruszcie, a olej dodać do smaku. Jest także świetnym dodatkiem do sałatek, pomidorów, grillowanej papryki, pieczonych warzyw, a także jako dodatek do zup i sosów, jako marynata do mięsa. Olej należy przechowywać w chłodnym miejscu, a po otwarciu spożyć możliwie jak najszybciej, gdyż olej bogaty w wielonienasycone kwasy tłuszczowe ma tendencje do utleniania się i jełczenia, a utleniony olej posiada dużo wolnych rodników, które odpowiadają za nowotwory oraz przedwczesne starzenie się.

Spożywając codziennie olej arganowy wspieramy nasze zdrowie, wyznając zasadę, iż lepiej zapobiegać niż leczyć.

Zastosowanie w kosmetykach i jako kosmetyk

 

Zastosowanie w kosmetyce

Na świecie olej arganowy cieszy się popularnością jako składnik wielu kosmetyków, a szczególnie drogich kremów np. Galenic Argane.

To Eliksir Młodości o silnym działaniu regenerującym skórę, wzmacnia włosy oraz paznokcie, chroni przed agresywnym działaniem słońca i wiatru. Olej ten znalazł zastosowanie w kremach pielęgnacyjnych, w produktach przeznaczonych do pielęgnacji okolic oczu i ust, mydłach, olejkach przeciwsłonecznych, maseczkach.

 

Olej arganowy jest doskonały na dojrzałą i starzejącą się skórę, chroni przed przedwczesnym pojawieniem się zmarszczek. Zawiera m.in.: witaminę E, stygmasterol regenerujący naskórek oraz tirukallol łagodzący objawy alergii. Chroni naskórek przed wysychaniem, wygładza, uspokaja podrażnioną skórę, działa przeciwzapalnie, rewitalizuje, opóźnia procesy starzenia, poprawia elastyczność, łagodzi objawy trądziku młodzieńczego, alergii, poparzeń słonecznych.

Jest także stosowany przy egzemie, pęknięciach skóry. Idealny dla masażystów oraz do kąpieli – wystarczy parę kropel.  Polecany również na końcówki włosów – świetnie odżywia zniszczone zabiegami fryzjerskimi włosy. Olej arganowy jest również niezastąpiony w walce z tzw. skórką pomarańczową oraz bardzo suchą skórą. To prawdziwe złoto Maroka!

 

Polecamy zakup przed latem – znakomicie nadaje się jako olejek do opalania.

UWAGA!
Na rynku można spotkać olej arganowy znacznie tańszy, lecz zabarwiony dla koloru papryką oraz bez wszystkich najcenniejszych wartości odżywczych. Warto zaopatrzyć się w olej z certyfikatem, co daje gwarancję autentyczności i wysokiej jakości produktu.